Số liệu thống kê cho thấy, năm 2021, cả nước đã xảy ra 2.245 vụ cháy, làm 85 người thiệt mạng, 130 người bị thương và thiệt hại về tài sản ước tính 374,42 tỷ đồng. Nguyên nhân chủ yếu đến từ các vụ chập điện (1.973 vụ), cháy rừng và cỏ rác (796 vụ). Bên cạnh đó, 21 vụ nổ cũng đã xảy ra, gây ra hậu quả nghiêm trọng về người và tài sản.

Cháy liên quan đến nấu nướng

Đây là nguyên nhân gây ra khoảng 48% số vụ cháy ở các khu dân cư. Nguyên do thường bởi dầu mỡ bốc cháy khi bị đun nóng quá mức trên bếp hoặc trong lò vi sóng mà không cần mồi lửa trực tiếp. Do vậy, người nấu ăn cần chú ý luôn có mặt và kiểm soát đồ nấu khi dùng dầu mỡ và nếu xảy cháy do dầu mỡ, tuyệt đối không dùng nước để dập lửa vì sẽ khiến ngọn lửa càng bùng lên.

người nấu ăn cần chú ý luôn có mặt và kiểm soát đồ nấu khi dùng dầu mỡ

Ngoài ra, các dụng cụ nấu ăn di động như: nồi cơm điện, lò nướng bánh mỳ, chảo điện… cũng là nguyên nhân gây cháy bởi nguy cơ chập điện, cháy nổ do bị người nấu ăn bỏ quên hoặc không được vệ sinh đúng cách.

Các lò nướng thịt cũng có thể gây cháy khi có thể bắt lửa vào sàn, tường nhà bằng gỗ, bàn, ghế gỗ, do vậy khi nướng thịt trong nhà hoặc các bữa tiệc BBQ ngoài vườn cần chú ý không kê các lò nướng sát vách gỗ hoặc ngay trên bàn gỗ, không đặt trực tiếp lên sàn nhà lát gỗ. Trong bếp tốt nhất nên có một bình cứu hỏa nhỏ dùng bọt khí để ngay khi cần thiết có thể sử dụng kịp thời.

Cháy gây ra bởi các đồ tạo nhiệt

Đây là nguyên nhân cao gây ra các vụ cháy nhà (chiếm khoảng 15%). Các đồ tạo nhiệt sử dụng xăng, dầu (như đèn, máy phát điện mini, lò sưởi…) đặc biệt nguy hiểm vì xăng dầu có thể rò rỉ và rất dễ bắt lửa, khi bị bắt lửa thì cháy lan hoặc bùng phát rất nhanh. Các đồ dùng điện khi bị rò rỉ điện cũng rất dễ gây cháy.

Do vậy, người sử dụng cần chú ý kiểm tra thường xuyên và bảo dưỡng định kỳ các thiết bị, bọc dây điện cẩn thận tránh nguy cơ chuột cắn gây rò rỉ điện và đặt các thiết bị trong tầm kiểm soát khi sử dụng, không bỏ ra ngoài khi thiết bị đang hoạt động. Không nên để các đồ dễ bắt lửa như: vải, đệm, bông… sát các thiết bị này.

Cháy do điện

Cháy do điện chủ yếu xuất phát từ nguyên nhân chập điện do dây dẫn hoặc sử dụng điện quá tải dẫn đến nổ cầu chì, cháy dây dẫn điện. Đặc biệt, các vụ cháy do điện chủ yếu diễn ra trong quá trình chủ nhà đang ngủ. Do vậy, để phòng tránh nguyên nhân cháy này, người chủ nhà cần tuân thủ an toàn trong việc thiết kế mạng lưới điện, thường xuyên kiểm tra bởi thợ điện chuyên nghiệp để phát hiện bất ổn và khắc phục kịp thời, không sử dụng điện quá công suất thiết kế.

Mạng lưới điện trong nhà cần có cầu chì tổng và cầu chì từng khu vực để điện được ngắt tự động khi xảy ra sự cố. Đồng thời, đường dây điện cần được sử dụng đúng mục đích, khắc phục và thay thế khi đã cũ nát.

Cháy do hút thuốc

Việc đánh rơi tàn thuốc đang cháy lên sàn nhà hoặc vật dụng dễ bắt lửa trong nhà, ném điếu thuốc đang cháy dở vào thùng rác… Những kết cục bi thảm thường xảy ra khi chủ nhà đã đi ngủ hoặc đi vắng sau khi tự mình hoặc bị khách đến nhà hành động bất cẩn.

Cần tuyệt đối tránh hút thuốc cạnh các đồ dễ bắt lửa

Không ít vụ xảy ra vì chủ căn hộ đã hút thuốc lá trước khi đi ngủ trong phòng ngủ không để sẵn gạt tàn thuốc lá, do vậy đã búng tàn thuốc xuống sàn hoặc vô tình ném tàn thuốc tưởng như đã được dụi tắt vào một góc nào đó có vật liệu bắt lửa. Do vậy, cần tuyệt đối tránh hút thuốc cạnh các đồ dễ bắt lửa và khi hút thuốc trong nhà bắt buộc phải có gạt tàn và chỉ gạt tàn, để thuốc vào đó.

Cháy do đốt nến và diêm

Nến khi cháy để thắp sáng hoặc trong các lễ hội, sinh nhật nhưng bị rơi vào các vật bắt lửa hoặc xuống sàn gỗ là nguyên nhân gây tai họa, đặc biệt là các dịp năm mới, Giáng sinh… Ngoài ra, rất nhiều vụ, người lớn không để ý nên trẻ em đã nghịch bật lửa hoặc hộp diêm dùng để thắp nến và đã gây ra hỏa hoạn.

Để hạn chế rủi ro, nên thắp nến trên những đồ vật cách lửa, không mất quan sát trong suốt thời gian nến cháy. Tuyệt đối không cho trẻ nhỏ tự ý nghịch diêm và bật lửa trong nhà.

Cháy nổ do hóa chất

Tưởng như hóa chất chỉ gây nguy hiểm ở những nơi như: nhà kho, phòng thí nghiệm, nhà máy, công trường nhưng đây cũng là nguyên nhân phổ biến gây cháy nhà. Nguyên nhân là do các hóa chất, dung dịch được chủ nhà cất chứa trong nhà như: gas, xăng, dầu, sơn… khi tiếp xúc với nguồn cháy hoặc bị bảo quản ở nhiệt độ cao đã phát cháy ở ngưỡng cháy khi được tiếp xúc với oxy.

Do vậy, chủ nhà cần lưu trữ hóa chất trong các thùng kín, đảm bảo an toàn, ở những khu vực cách nhiệt. Tốt nhất là trong các thùng sơn màu đỏ, có ký hiệu phòng cháy rõ ràng và hóa chất chỉ được đổ đầy 95% dung tích thùng. Đặt các thùng này cách xa khu vực sống càng xa càng tốt.

Khi rót hoặc chiết tách các hóa chất này xong, cần dọn sạch vật dụng chiết tách hoặc ống dẫn, lau dọn sạch những hóa chất bị rơi vãi. Mỗi thùng hóa chất khác nhau cần có dấu hiệu phân biệt rõ ràng, tránh nhầm lẫn.

Lửa có thể mang lại ánh sáng và hơi ấm, nhưng cũng có thể gây ra những thiệt hại khủng khiếp. Việc phòng ngừa cháy nổ không chỉ là trách nhiệm của cá nhân mà còn là trách nhiệm của cả cộng đồng. Hãy nhớ rằng, phòng bệnh hơn chữa bệnh, phòng cháy hơn chữa cháy!